Τα εμβόλια ενεργούν στο ανοσοποιητικό σύστημα με σκοπό να επιτευχθεί προστασία έναντι των ουσιών που περιέχουν. Παρόλο που συνήθως τα εμβόλια προορίζονται για δράση έναντι λοιμωδών παραγόντων, μπορούν να ενεργούν και έναντι των αλλεργιών, κακοηθειών και άλλων παθήσεων.

Ο όρος εμβόλιο (στα αγγλικά vaccine, προερχόμενο από τη λατινική λέξη vaccinia) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Άγγλο ιατρό Edward Jenner (1749–1823).

Μία μικρή αναδρομή: η ευλογιά ήταν επιδημική ασθένεια τον 18^ο αιώνα στην Ευρώπη. Προκαλούσε μόνιμες βλάβες στο δέρμα και ο βαθμός θνησιμότητας ήταν ιδιαιτέρως υψηλός. Αντιθέτως, η δαμαλίτιδα ήταν μία καλοήθης ασθένεια, ιδιαιτέρως συνηθισμένη μεταξύ των εργατών στον τομέα της γαλακτοκομίας και εκδηλωνόταν με φλύκταινες στα χέρια. Οι εργάτες στον τομέα της γαλακτοκομίας πίστευαν ότι η δαμαλίτιδα τους προστάτευε από την ευλογιά. Ο Jenner έδειξε ότι το πύον των αλλοιώσεων της δαμαλίτιδας, όταν χορηγούταν σε υγιή άτομα, ουσιαστικά τους καθιστούσε ανθεκτικούς κατά της ευλογιάς. Ο Jenner είχε μόλις δημιουργήσει τον όρο «εμβολιασμός», στα αγγλικά vaccination λόγω της πηγής του υλικού που χορηγούταν ως εμβόλιο, δηλαδή της αγελάδας, στα λατινικά vacca. Στη συνέχεια, τον 20^ο αιώνα, αποδείχθηκε ότι η ευλογιά προκαλούταν από ιό και η δαμαλίτιδα από ένα άλλο ιό, σχετιζόμενο με τον πρώτο αλλά λιγότερο παθογόνο. Το 1980, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι η ευλογιά είχε εξαλειφτεί. Ήταν μάλιστα η πρώτη λοιμώδης ασθένεια που εξαλειφόταν λόγω του μαζικού εμβολιασμού των πληθυσμών.

Κάτω: Απεικόνιση της εποχής του Jenner από το κίνημα «κατά των εμβολίων».